آسیب‌شناسی سیستماتیک انتقال فناوری و توسعه صنعت نفت در ایران

چکیده

صنعت نفت در ایران به عنوان یکی از صنایع زیربنایی کشور و به عنوان یکی از منابع اصلی درآمدی دولت، نقشی کلیدی در توسعه و پیشرفت کشور ایفا می‌کند. با توجه به جایگاه راهبردی این صنعت، نیاز به خودکفایی در آن در سال‌های اخیر؛ و به‌ویژه پس از تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر کشور، مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گرفته است. از این رو انتقال فناوری در این حوزه به هدفی اجتناب ناپذیر تبدیل شده است. در این مقاله سعی شده به آسیب‌شناسی انتقال فناوری در صنعت نفت پرداخته شود. در همین راستا با مطالعه مقالات، منابع خاکستری و مصاحبه با خبرگان چالش های انتقال فناوری مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش، تصویری از فضای جاری انتقال فناوری در صنعت نفت را ارائه میدهد، مواردی از قبیل نارسایی در ساختار قراردادهای انتقال فناوری، اختلاف نظر مسئولان و مدیران در خصوص انتقال فناوری، ضعف در نیروی انسانی ماهر، حاکمیت رویکرد سنتی به انتقال و توسعه فناوری، ضعف در نظام مالکیت معنوی فناوری، فقدان انگیزه های کافی در شرکت های دهنده فناوری، ضعف در ظرفیت جذب، عدم حمایت کافی دولت، نبود زیرساخت انتقال فناوری، محیط انتقال فناوری، الگوی مبتنی بر بهره‌برداری، عدم تدوین راهبردهای فناوری و عدم نگاه همه جانبه به مقوله مدیریت تکنولوژی در صنعت نفت به عنوان چالش های اساسی این حوزه شناسایی شده است