طراحی چارچوب پذیرش فناوری هوش مصنوعی در خدمات ورزشی ایران
کلمات کلیدی:
هوش مصنوعی, پذیرش فناوری, خدمات ورزشی, چارچوب مفهومی, مدل‌سازی معادلات ساختاریچکیده
هدف پژوهش حاضر طراحی و ارائه چارچوبی جامع و بومی برای پذیرش فناوری هوش مصنوعی در خدمات ورزشی ایران است. این پژوهش با رویکرد آمیخته (کیفی ـ کمی) انجام شد. در بخش کمی، ۳۸۰ نفر از مدیران، کارشناسان و کاربران خدمات ورزشی به روش در دسترس انتخاب و پرسشنامه‌ای مبتنی بر مدل‌های معتبر پذیرش فناوری تکمیل کردند. داده‌های کمی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری (PLS-SEM) و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد. در بخش کیفی، ۲۰ مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با مدیران و مربیان انجام و داده‌ها از طریق تحلیل محتوای استقرایی کدگذاری گردید. روایی و پایایی ابزار با روش‌های آماری از جمله AVE، آلفای کرونباخ و GOF تأیید شد. نتایج کمی نشان داد سودمندی درک‌شده بیشترین تأثیر را بر نگرش (β=0.52, P<0.001) و نیت رفتاری (β=0.28, P<0.01) دارد. سهولت استفاده ادراک‌شده و اهمیت ورزش نیز به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق نگرش بر نیت رفتاری مؤثر بودند. نگرش کاربران نقش میانجی قوی بین متغیرهای فردی و قصد استفاده از هوش مصنوعی ایفا کرد (β=0.61, P<0.001). در بخش کیفی، موانعی مانند کمبود زیرساخت‌های فنی، نگرانی‌های امنیتی و حفظ حریم خصوصی، آموزش ناکافی و مقاومت فرهنگی شناسایی شد. عوامل تسهیل‌کننده شامل حمایت مدیریت ارشد، آموزش مستمر، ترویج فرهنگ فناورانه و مشارکت فعال کاربران در طراحی و پیاده‌سازی بود. چارچوب نهایی ارائه‌شده با ترکیب یافته‌های کمی و کیفی، ابزاری علمی و کاربردی برای مدیران و سیاست‌گذاران ورزش ایران فراهم می‌کند تا با توجه به عوامل فردی، سازمانی، فناوری و محیطی، پذیرش هوش مصنوعی را تسهیل و کیفیت خدمات و رضایت کاربران را ارتقا دهند.
دانلودها
مراجع
Adebisi, E., Balogun, T. N., Oguntuase, S. B., & Olajide, F. O. (2025). Leveraging Artificial intelligence (AI) for Stress Management in Peak Athletic Performance: An Integrative Review. Scientific Journal of Engineering, and Technology, 2(2), 94-106. https://doi.org/10.69739/sjet.v2i2.999
Al Darayseh, A. (2023). Acceptance of artificial intelligence in teaching science: Science teachers' perspective. Computers and Education: Artificial Intelligence, 4, 100132. https://doi.org/10.1016/j.caeai.2023.100132
Dindorf, C., Dully, J., Bartaguiz, E., Menges, T., Reidick, C., Seibert, J. N., & Fröhlich, M. (2025). Characteristics and perceived suitability of artificial intelligence-driven sports coaches: a pilot study on psychological and perceptual factors. Frontiers in Sports and Active Living, 7, 1548980. https://doi.org/10.3389/fspor.2025.1548980
Exel, J., & Dabnichki, P. (2024). Precision sports science: what is next for data analytics for athlete performance and well-being optimization? Applied Sciences, 14(8), 3361. https://doi.org/10.3390/app14083361
Feng, Z., & Huang, F. (2024). Analysis and optimization of athlete performance based on deep learning. International Conference on Optical Communication and Optoelectronic Technology (OCOT 2024), https://doi.org/10.1117/12.3049235
Hajesfandyari, J., Abbasinejad, S., Oladi, N., Taghavi, T., Lavasani, E., Jafari, A. A., Baghani, M., & Akhlaghdoust, M. (2024). Acceptance of Artificial Intelligence in Medical Practice Among Iranian Physicians and Medical Students: A Cross-Sectional Survey.
Hajianvari, L., & Ramezani, A. (2024). Examining the Status of Literacy, Application, and Factors Affecting the Acceptance of Artificial Intelligence Among Faculty Members. Higher Education Quarterly, 17(68), 106-131. https://ensani.ir/fa/article/598905/
Hamedani, Z., Moradi, M., Kalroozi, F., Anari, A. M., Jalalifar, E., Ansari, A., Aski, B. H., Nezamzadeh, M., & Karim, B. (2023). Evaluation of Acceptance, Attitude, and Knowledge Towards Artificial Intelligence and Its Application From the Point of View of Physicians and Nurses: A Provincial Survey Study in Iran: A Cross‐sectional Descriptive‐analytical Study. Health Science Reports, 6(9). https://doi.org/10.1002/hsr2.1543
Kelly, S., Kaye, S., & Oviedo-Trespalacios, O. (2023). What factors contribute to the acceptance of artificial intelligence? A systematic review. Telematics and Informatics, 77. https://doi.org/10.1016/j.tele.2022.101925
Mansori, S. F. A. (2025). Exploring the Future of Technology Acceptance Models in the Age of Artificial Intelligence. Istj, 36(2), 1-12. https://doi.org/10.62341/sfam1509
Mirmasoumi, M. (2024). Analyzing the acceptance of using artificial intelligence in educational centers. Journal of New Advances in Educational Management, 5(1). https://www.njournal.ir/article_213810.html?lang=en
Nazari, M., Heydarzadeh, A., & Mostasharnezami, I. (2024). Investigating the Acceptance of Marketing with Artificial Intelligence in the Hotel Industry (Kish Island Hotels). The 2nd National Conference on Marketing (New Approach), Mashhad. https://civilica.com/doc/2131597/
Puce, L., Ceylan, H. İ., Trompetto, C., Cotellessa, F., Schenone, C., Marinelli, L., & Mori, L. (2024). Optimizing athletic performance through advanced nutrition strategies: can AI and digital platforms have a role in ultraendurance sports? Biology of Sport, 41(4), 305-313. https://doi.org/10.5114/biolsport.2024.141063
Rikhsivoev, M., Arabboev, M., Begmatov, S., Saydiakbarov, S., Aliyarov, K., Nosirov, K., & Vakhkhobov, S. (2023). Comparative analysis of AI methods for athletes training. Bulleting of TUIT: Management and Communication Technologies, 4(21), 1-8. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jam/article/view/274597
Shahghasemi, E. (2025). AI; A Human Future. Journal of Cyberspace Studies, 9(1), 145-173. https://doi.org/10.22059/jcss.2025.389027.1123
Sirawattana, C., & Poolsamral, C. (2024). The Use of Artificial Intelligence in Sports Science to Enhance Athlete Performance. Journal of Arts Management, 8(4), 700-710. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jam/article/view/274597
Tan, L., & Ran, N. (2023). Applying artificial intelligence technology to analyze the athletes' training under sports training monitoring system. International Journal of Humanoid Robotics, 20(06), 2250017. https://doi.org/10.1142/S0219843622500177
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 ولی شکری (نویسنده); فریده شریفی فر; اکبر آفرینش خاکی (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
