شایستگی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی:رویکرد کیفی مبتنی بر مرور ادبیات

چکیده

استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات  به طور تصاعدی در تمام جنبه های زندگی بشر رشد کرده است. در این فرآیند پیشرفت تکنولوژیکی و تحول اجتماعی، بخش آموزش، به ویژه آموزش عالی، نمی تواند منفعل بماند.برعکس، باید نقش رهبری را در کمک به توسعه کشور ایفا کند. در این میان اساتید نیازمند فرآیند آموزش و توسعه مستمر هستند.لذا هدف اصلی پژوهش حاضرشناسایی شایستگی سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی بود.رویکرد پزوهش کیفی و مبتنی بر مرور ادبیات در یک دوره زمانی مشخص(2020 تا 2025)  انتخاب شده است. در این پژوهش مقالات مرتبط در اسکوپوس  و وب آف ساینس  با استفاده از کلمات کلیدی از پیش تعریف شده جستجو شد. فرآیند بررسی از چارچوب موارد گزارش برگزیده برای مرورهای سیستماتیک(PRISMA) پیروی کرد که در نهایت بعد از اعمال معیارهای غربالگری 22 مقاله انتخاب شد. پس از گردآوري داده¬ها، يافته¬ها و نتايج پژوهش¬ها به تفكيك استخراج و مورد تحليل و بررسي قرار گرفت. در تحلیل مضمون، مباحث مهم مطرح شده در متن استخراج‌ شدند. نتایج حاصل از این مرور ادبیات بر اساس شاخص‌های شایستگی سواد دیجیتالی که شامل چهار شایستگی به نام‌های شایستگی استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی(توانایی استفاده از فناوری های نوظهور ، حذف و نصب نرم افزار کاربردی مورد نیازو ...)، شایستگی در یافتن اطلاعات دیجیتالی از منابع مختلف(جستجوی منابع یادگیری مختلف را از طریق دستگاه های دیجیتالی ، ایجاد و اصلاح منابع دیجیتالی خود را بر اساس نیازو ...  )، شایستگی های دانش و مهارت با استفاده از محصولات دیجیتالی(درک فن آوری های جدید ، استفاده موثر از فناوری های جدید در کار آموزشی و پژوهشی ، استفاده از ابزارهای تکنولوژیک برای تولید و انتشار دانش،  استفاده از ابزارهای مدیریت محتوا برای یادگیری و کار مشترک و ...   ) و شایستگی های مربوط به نگرش ها در استفاده از دستگاه های دیجیتالی (استفاده از دستگاه های دیجیتالی برای اهداف یادگیری،  داشتن نگرش و اطلاعات کافی در مورد حق کپی رایت و ...)، تشریح شده است. دانشگاهها و موسسات آموزش عالی می توانند از نتایج به دست آمده در زمینه توانمند سازی اعضای هیات علمی در جهت توسعه شایستگی های سواد دیجیتالی استفاده نمایند.همچنین دانشگاهها و موسسات آموزش عالی از نتایج بدست آمده برای تعیین اولویت های شایستگی های سواد دیجیتالی اعضای هیات علمی می توانند استفاده نمایند.