شناسایی ابعاد و مولفه‌های دوره کارورزی دانشگاه فرهنگیان

چکیده

یکی از درس‌های عملی و بسیار مهم دانشجویان دانشگاه فرهنگیان، درس کارورزی است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مولفه‌های دوره کارورزی دانشگاه فرهنگیان انجام شد. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، کیفی بود. جامعه پژوهش اساتید و صاحب‌نظران دانشگاه فرهنگیان استان هرمزگان در سال تحصیلی 1403-1402 بودند. نمونه این مطالعه، طبق اصل اشباع نظری تعداد 17 نفر در نظر گرفته شد که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با اساتید و صاحب‌نظران بود که به‌صورت انفرادی انجام و شامل 8 سوال بود؛ به‌طوری که روایی آن‌ها با روش‌های اعتبارپذیری، انتقال‌پذیری، اتکاپذیری و تاییدپذیری بررسی و تایید و پایایی آن‌ها با روش ضریب توافق بین دو کدگذاری 81/0 محاسبه شد. داده‌های این مطالعه با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم‌افزار MAXQDA تحلیل شدند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که دوره کارورزی دانشگاه فرهنگیان دارای 75 زیرمولفه، 19 مولفه و 7 بعد بود. در این پژوهش، ابعاد شامل صلاحیت و شایستگی حرفه‌ای استاد راهنما (با سه مولفه رویکرد آموزشی، رویکرد فن‌آورانه و رویکرد نگرشی)، صلاحیت و شایستگی حرفه‌ای معلم راهنما (با سه مولفه رویکرد شناختی، رویکرد رفتاری و رویکرد عاطفی)، صلاحیت و شایستگی حرفه‌ای دانشجومعلم (با دو مولفه ویژگی‌های ادراکی و فنی و مهارت‌های تدریس)، ویژگی‌های حرفه‌ای مدرسه کارورزی (با سه مولفه فضای فیزیکی و تجهیزات، نیروی انسانی و ساختار سازمانی)، برنامه‌درسی دوره کارورزی (با چهار مولفه برنامه‌درسی کارورزی یک، برنامه‌درسی کارورزی دو، برنامه‌درسی کارورزی سه و برنامه‌درسی کارورزی چهار)، خدمات اداری، مالی و مدیریت مربوط به واحد درسی کارورزی (با دو مولفه حمایت مالی و پشتیبانی و برنامه‌ریزی و هماهنگی) و نظام ارزیابی و بازخورد (با دو مولفه فرآیند نظارت و کنترل و فرآیند ارزشیابی و بازخورد) بودند. در نهایت، الگوی ابعاد و مولفه‌های دوره کارورزی دانشگاه فرهنگیان طراحی شد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، برنامه‌ریزی برای بهبود دوره کارورزی دانشگاه فرهنگیان از طریق ابعاد و مولفه‌های شناسایی‌شده در این پژوهش ضروری است.