طراحی مدل چابکی سازمان­های خدماتی با رویکرد منابع انسانی (مورد مطالعه: شرکت هواپیمایی آسمان)

چکیده

بدلیل رقابتی شدن بسیاری از صنایع خدماتی، سازمان­های خدماتی برای بقاء و ماندن در عرصه رقابت، به چابک سازی روی آورده و چابکی نیروی انسانی، از راهکارهای مناسب برای چابک سازی کل مجموعه سازمان و عبور سازمان از رخوت، سستی و کارایی پایین است. هدف از پژوهش حاضر، طراحی مدل چابکی سازمان­های خدماتی با رویکرد منابع انسانی در شرکت هواپیمایی آسمان بود. روش تحقیق کیفی بوده و جامعه آماری در بخش طراحی مدل، اساتید رشته­های مدیریت دولتی، رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی در مراکز آموزش عالی و مدیران عالی و کارشناسان ارشد حوزه مدیریت منابع انسانی در شرکت هواپیمایی آسمان و در بخش اعتباریابی، مدیران عالی و میانی شرکت هواپیمایی آسمان و متخصصان و کارشناسان آگاه به موضوع پژوهش بود. در بخش کیفی با روش نمونه­گیری گلوله برفی تعداد 19 خبره و در بخش اعتباریابی با روش نمونه­گیری هدفمند، 17 خبره انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش اعتباریابی، چک لیست خبره سنجی بوده و برای تحلیل داده­ها، در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون با کدگذاری اولیه، محوری و ثانویه در نرم افزار   Atlasو در بخش اعتباریابی از روش دلفی در طی سه مرحله و در نرم افزار  SPSS استفاده گردید. برای تعیین روایی و پایایی در بخش کیفی، از بررسی­های لازم شامل مقبولیت (بازنگری خبرگان) و قابلیت تائید (بازبینی خبرگان)، استفاده شده و در مرحله اعتباریابی، محتوای چک لیست خبره سنجی از نظر قابل فهم بودن و گویا بودن مورد تائید چند تن از خبرگان دانشگاهی و سازمانی قرار گرفته و پایایی آن با روش آزمون مجدد، 88/0 محاسبه و تأیید گردید. طبق نتایج بخش کیفی، مدل نهایی دارای 6 تم اصلی بشرح: 1. رهبری سرمایه انسانی، 2. فرهنگ چابکی منابع انسانی، 3. مدیریت استراتژیک منابع انسانی چابک، 4. طراحی ساختار منابع انسانی منعطف، 5. فناوری‌های نوین در مدیریت منابع انسانی چابک و 6. مدیریت عملکرد و توسعه سرمایه انسانی چابک، 24 تم فرعی و 115 معیار بوده­است. نتایج بخش اعتباریابی، حاکی از تائید تم­های اصلی و فرعی شناسایی شده در بخش کیفی بود.