رویکردهای نوین مدیریتی در دانشگاه‌های نسل چهارم: گذار از پژوهش‌محوری به کارآفرینی

چکیده

دانشگاه‌های نسل چهارم به‌عنوان مراکز توسعه کارآفرینی و نوآوری، نقش کلیدی در رشد اقتصادی و اجتماعی ایفا می‌کنند. در این راستا، نظام آموزشی و برنامه‌های درسی کارآفرینانه به‌عنوان مؤلفه‌های اساسی در پرورش مهارت‌های کارآفرینی دانشجویان مطرح هستند. این پژوهش با هدف بررسی نقش برنامه‌های درسی در نهادینه‌سازی فرهنگ کارآفرینی در دانشگاه‌های ایران انجام شده است.این پژوهش از رویکرد ترکیبی (کمی و کیفی) بهره برده و به‌صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است. داده‌های کمی از طریق پرسشنامه‌های استاندارد و داده‌های کیفی از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با اساتید، مدیران دانشگاهی و دانشجویان کارآفرین جمع‌آوری شده‌اند. روش تحلیل داده‌ها شامل تحلیل آماری (SPSS) برای داده‌های کمی و تحلیل مضمون برای داده‌های کیفی بوده است. نتایج پژوهش نشان داد که کیفیت برنامه‌های درسی تأثیر مستقیمی بر مهارت‌های کارآفرینی دانشجویان دارد. دانشگاه‌هایی که از روش‌های یادگیری تجربی، پروژه‌محور و تعامل با صنعت استفاده کرده‌اند، نرخ بالاتری از فارغ‌التحصیلان کارآفرین داشته‌اند. بااین‌حال، چالش‌هایی مانند کمبود اساتید متخصص، عدم تعامل کافی بین دانشگاه و صنعت، ضعف حمایت‌های مالی از استارتاپ‌های دانشجویی و نبود برنامه‌های درسی یکپارچه برای آموزش کارآفرینی از موانع اصلی توسعه فرهنگ کارآفرینی در دانشگاه‌های ایران محسوب می‌شوند.برای حرکت به سمت دانشگاه‌های نسل چهارم، لازم است که اصلاحات اساسی در نظام آموزشی، توسعه برنامه‌های درسی کارآفرینانه، افزایش تعامل دانشگاه و صنعت، و ارائه حمایت‌های مالی و قانونی برای کارآفرینان دانشگاهی انجام شود. تغییر نگرش‌های فرهنگی نسبت به کارآفرینی نیز می‌تواند به تسریع این فرآیند کمک کند. پیشنهاد می‌شود که در پژوهش‌های آینده، مدل‌های موفق جهانی در آموزش کارآفرینی مورد بررسی تطبیقی قرار گیرند.